GIA ĐỊNH BÁO – TỜ BÁO TIẾNG VIỆT ĐẦU TIÊN

Gia Định Báo (嘉定報) ra đời vào ngày 15 tháng 4 năm 1865 tại Sài Gòn là tờ báo tiếng Việt đầu tiên được xuất bản. Tờ báo này đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử báo chí Việt Nam, mở ra kỷ nguyên mới cho nền báo chí quốc ngữ. Hãy cùng Đỡ Buồn tìm hiểu về quá trình ra đời và ý nghĩa lịch sử của Gia Định báo nhé!

QUÁ TRÌNH RA ĐỜI CỦA GIA ĐỊNH BÁO

Sau khi Pháp chiếm lục tỉnh Nam Kỳ, trong thời gian 1862 – 1864, đã lần lượt ra đời ba tờ báo bằng tiếng Pháp và tiếng Trung. Tuy nhiên, phải đến năm 1865, khi Trương Vĩnh Ký trở về nước, Chuẩn đô đốc Roze, tạm quyền Thống đốc Nam Kỳ lúc bấy giờ, đã mời ông ra làm quan. Trương Vĩnh Ký từ chối và xin lập một tờ báo quốc ngữ mang tên là Gia Định Báo.

Lời yêu cầu của ông được chấp thuận và Nghị định cho phép xuất bản được ký ngày 1 tháng 4 năm 1865. Tuy nhiên, do chính quyền Pháp lúc đó không cho phép báo tư nhân xuất bản, nhất là người bản xứ làm chủ bút, nên Nghị định này không được ký cho Trương Vĩnh Ký mà lại ký cho một người Pháp tên là Ernest Potteaux (một viên thông ngôn làm việc tại thống đốc Nam Kỳ).

Tìm hiểu thêm: Nét Độc Đáo Của Lăng Mộ Cổ Do Chính Trương Vĩnh Ký Tự Xây Cho Mình

Trụ sở đầu tiên của Gia Định Báo đặt tại dinh Thượng thơ Sài Gòn. Phải đến ngày 16 tháng 9 năm 1869 mới có Nghị định của Chuẩn Đô đốc Ohier ký giao Gia Định Báo cho Trương Vĩnh Ký làm “Chánh Tổng Tài” nay gọi là Giám đốc (rédacteur en chef), Huỳnh Tịnh Của làm chủ bút.

Số báo đầu tiên ra ngày 15 tháng 4 năm 1865 và ấn bản thường kỳ kết thúc vào năm 1897. Số báo cuối cùng ra ngày 31 tháng 12 năm 1909. Khổ báo là 25 x 32 cm. Ấn bản hàng tuần và giá là 0,97 đồng. Ấn bản dài bốn trang, sau đó mở rộng thành 12 trang. Nhiều người đóng góp cho tờ báo là người Công giáo. 

Trích nguồn: Wiki – Gia Dinh Bao

NỘI DUNG VÀ ĐẶC ĐIỂM

Gia Định Báo là một tờ công báo, chuyên đăng các văn bản chính thức và pháp lý của chính quyền thuộc địa. Tuy nhiên, tờ báo này cũng đăng các bài viết về văn hóa và nông nghiệp Việt Nam.

Về hình thức, Gia Định Báo sử dụng chữ quốc ngữ, in bằng máy in chữ di động, thay vì khắc bản gỗ chữ Hán như các tờ báo trước đó. Đây là một sáng tạo mới mẻ lúc bấy giờ. Trong những năm 1890, Gia Định Báo được coi là tờ báo chính thức của Việt Nam.

>>> Khám Phá Đài Tiếng Nói Việt Nam: Di Sản Âm Thanh Của Dân Tộc

Nội dung chính của Gia Định báo ban đầu gồm 2 phần: công vụ và tạp vụ. Phần công vụ chuyên về các vấn đề chính trị, pháp lý, công quyền, đăng các công văn, nghị định, thông tư, đạo dụ của chính quyền thực dân; còn phần tạp vụ gồm các tin tức địa phương trên các lĩnh vực: kinh tế, tôn giáo, văn hóa – xã hội… Sau khi Trương Vĩnh Ký làm giám đốc, Gia Định báo được thêm các phần khảo cứu, nghị luận, gồm các bài dịch thuật, sưu tầm, khảo cứu, sáng tác thơ, văn, lịch sử, truyện cổ tích… Ông đề ra ba mục đích cho tờ báo: Truyền bá chữ quốc ngữ, cổ động tân học và khuyến học trong dân. Từ đó, báo không chỉ làm một tờ công báo đơn thuần nữa.

Trích nguồn: Wiki – Gia Định Báo

VAI TRÒ VÀ Ý NGHĨA LỊCH SỬ

Gia Định Báo ra đời đánh dấu sự ra đời của nền báo chí quốc ngữ Việt Nam. Tờ báo này đã góp phần phổ biến chữ quốc ngữ trong nhân dân, tạo tiền đề cho sự phát triển của nền văn học và báo chí Việt Nam trong thời kỳ sau này.

Mặc dù là tờ báo của chính quyền thuộc địa, nhưng Gia Định Báo vẫn có những đóng góp nhất định cho sự phát triển của văn hóa, giáo dục và nông nghiệp Việt Nam. Tờ báo này cũng là nơi nhiều trí thức yêu nước đăng bài, góp tiếng nói của mình vào các vấn đề của đất nước.

Gia Định Báo hoạt động liên tục từ năm 1865 đến năm 1910. Tuy có nhiều khó khăn và hạn chế do chịu sự kiểm soát của chính quyền thuộc địa, nhưng tờ báo này vẫn là một mốc son quan trọng trong lịch sử báo chí Việt Nam, mở đầu cho sự phát triển của nền báo chí quốc ngữ.

Tổng hợp 1 số bài báo của Gia Định Báo:

Có thể bạn quan tâm: Dấu Ấn Văn Hóa Đọc Qua Những Sạp Báo Sài Gòn Xưa